Zapalenie Mieszków Włosowych

Zapalenie mieszków włosowych jest jest to powierzchniowe lub głębokie zakażenie mieszków włosowych bakteriami, które wnikają z zewnątrz przez mieszek włosa i ujścia przyległych do włosów gruczołów łojowych. Szczególne podatne na powstawanie stanu zapalnego mieszków włosowych są miejsca ocierane przez odzież jak kark i plecy. Ograniczone zapalenie mieszka włosa nazywamy folliculitis, jeśli towarzyszy jemu odczyn zapalny otaczającej skóry to wówczas zmiany takie określamy jako perifolliculitis. W przypadku kiedy stan zapalny przekracza wielkość wiśnia a zmiany są głębokie i dotyczą również tkanki około mieszkowej wówczas stan taki określany jest jako furunculus, potocznie jako czyrak.

Etiologia

Zakażenie jest przede wszystkim wywołane przez gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Zapalenie mieszków włosowych występuje najczęściej na twarzy i kończynach.

Objawy

Zapalenie mieszka włosowego występuje w postaci powierzchniowej krosty lub zapalnego guzka otaczającego włos. Zakażone włosy dają się łatwo usunąć, ale istnieje skłonność do tworzenia nowych zmian. Zapalenie mieszków włosowych może stać sie procesem przewlekłym w okolicach, gdzie mieszki włosowe są położone głęboko w skórze np w obrębie owłosionej skóry brody (figówka brody- sycosis barbae).

Czyrak występuje jako ostro ograniczony, tkliwe uciskowo okołomieszkowe zapalny guzek najczęściej umiejscowiony na szyi, klatce piersiowej, twarzy i pośladkach. Pierwotny guzek przeistacza się w krostę o średnicy 5-30mm z centralną martwicą, która oddziela się w postaci czopa martwiczego, ropnego. Zmiany te mogą mieć charakter nawrotowy (czyraczność-furunculosis).

Czyraki gromadne (carbunculi) to zgrupowanie czyraków z szerzeniem się zakażenia w tkance podskórnej w skutek czego dochodzi do głębokiego zropienia tkanek głębiej połóżonych z pozostawieniem dużej blizny. Czyraki gromadne najczęściej są spotykane u mężczyzn przeważnie w okolicy karku, rozwijają się wolniej niż czyraki pojedyncze, może im towarzyszyć gorączka i krańcowe wyczerpanie. Częściej występują u osób z cukrzycą, wyniszczonych, w pdeszłym wieku.

Zapobieganie
Najlepszym sposobem zapobiegania czyrakom jest zachowanie czystości ciała. Osoby korzystające z kąpieli i często zmieniające bieliznę rzadko chorują na czyraczność. Zaleca się używanie mydeł zawierających środki o działaniu dezynfekującym.

Leczenie

Zapalenie mieszka włosowego – Stosowanie mości z antybiotykiem (mupirocyn). Osoby u których po 3-5 dniach stosowania Mupirocyny nie obserwuje się poprawy powinny przyjmować antybiotyk ogólnie (cefalosporyna I generacji, kloksacyklina).

Czyrak – Przede wszystkim należy zapobiegać tworzeniu się następnych czyraków. Należy skórę w okolicy czyraka i nad samym czyrakiem trzeba często dezynfekować. Przerywane stosowanie wilgotnych rozgrzewających kompresów ułatwiaja wykształcenie się zmiany i jej samoistne opróżnienie. Rozległe nacięcie grozi rozszerzeniem się zakażenia. Stosuje się maści z antybiotykami (3% oksytetracyklina , 2% chloramfenikol, Detreomycini 0,1-0,3%). Proces gojenia przebiega samoistnie a zawartość czyraka, która nie wyjdzie na zewnątrz ulega wchłonięciu bez szkody dla organizmu.
Czyrak w okolicy nosa lub środkowej części twarzy jak również czyraki, którym towarzyszy gorączka są wskazaniem do ogólnego podania antybiotyków.
Czyraków nie należy wyciskać gdyż powoduje to wciskanie zakażonej treści w tkanki a wiec poszerzanie i zaostrzanie zmian zapalnych.

Czyraki gromadne oraz czyraczność wymaga wykonania posiewu i ogólnego podawania antybiotyków wg antybiogramu.

lek. med. Bogdan Kowalczyk
medycyna rodzinna